Şizofreni Nedir?
-
Kişinin algı duygu, düşünce ve davranışlarında bir takım bozukluklarla kendini gösteren, diğer insanlarla ilişkilerinde bozulma ve gerçek ve gerçek olmayanın karıştırıldığı, süreklilik gösteren, ciddi bir ruhsal hastalıktır.
-
En çok yeti yitimine yol açan on hastalıktan biri olmakla beraber, bunların içinde en seyrek görülenidir.
-
Görülme oranı açısından cinsiyet farkı olmamakla beraber, erkeklerde kadınlara göre daha erken yaşta başlama oranı daha yüksektir.
-
Yakın akrabalarında şizofreni gibi psikotik bozukluk olan kişilerin ruhsal sağlıkları açısından yakın takibi önemlidir.
Şizofrenide Görülen Belirtiler Nelerdir?
Hastalığın bir çok belirtisi olmakla birlikte başlıcaları:
-
Halüsinasyon (Varsanı): Dış dünyada gerçekte var olmayan, seslerin duyulması, görüntülerin görülmesi, tat ve kokuların alınması şeklindeki algı bozukluğudur.
-
Hezeyan (Sanrı): Tersi yönündeki kanıtlarla bile değiştirilmeyen, yanlış kişisel inanışlardır.
-
Kendisine zarar verilmek istendiği, takip edildiği, önemli güçlerinin olduğu, uzaydan, televizyondan ve radyodan kendisine mesaj geldiği, eşi tarafından aldatıldığı, ünlü birinin ona aşık olduğu, düşüncelerinin okunduğu- düşüncelerinin yayıldığı, bedeninin başkaları tarafından yönetildiği gibi pek çok düşünceyi içerebilir.
-
Düşüncenin Yapısı ve Konuşma İle İlgili Bozukluklar: Düşüncelerin mantıksal bütünlükten yoksun ve dağınık olması, belirli bir amaca ulaşamaması, konuşma sırasında konuşmayı kesip bekleme, sorulan sorulara anlamsız yanıtlar verme, yeni kelimeler icat etme, sürekli bir biçimde aynı şeyleri söyleme, uyaklı konuşma, karşısındaki kişinin söylediği cümle veya kelimeleri tekrarlama vb.
-
Duygulanım Belirtileri: Duygusal tepkilerin dışarıya yansıtılmasında azalma, duygusal tepkilerin içinde bulunduğu gerçeklere uyumsuzluk göstermesi ( annesinin ölümünden bahsederken gülmesi gibi.) Neşeli bir durumdan birden bire sinirli bir hale geçmesi. Kişinin zevk aldığı şeylerden artık zevk almaması, işe başlama devam ettirme ve hedefe ulaşmada yetersiz kalması, etrafa duyarsız ilgisiz olması vb. gibi
-
Davranışsal Belirtiler: Uyumama, konuşmama, belirli bir vücut şeklini koruma, bir tiyatro sahnesinde oynuyormuş gibi konuşması ve davranması, saldırgan ve düşmanca davranışlar
-
İşlevsellikte Bozulma: Kişinin günlük yaşantısı, iş ve sosyal yaşantısını sürdürmekte zorlanması.
Nasıl Tedavi Edilir?
Temel tedavi yaklaşımı ilaç tedavisi olsa da, uygun hastalarda bireysel psikoterapiler, aile tedavisi, psikososyal beceri eğitimleri tedavi sürecinin daha başarılı olmasını sağlamaktadır. Bazı hastalar ayaktan tedavi edilebilecekleri gibi bazı hastaların hastane yatışları gerekebilmektedir.
İlaç Tedavisi
-
Hastalık belirtileri ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak, hangi ilaçların, nasıl ve hangi dozda kullanılacaklarına karar verilir.
-
Tedavi sürecinde, doktor aile ve hastanın uyumlu çalışması kontrollerin aksatılmaması, ilaçların düzenli kullanılması çok önemlidir.
-
Tedavi süresi hastalığın gidişatına göre hastadan hastaya değişebilmektedir. Önerilen süreler 2-5 yıl arasında değişmekteyse de bazı hastaların ömür boyu ilaç kullanmaları gerekebilmektedir.
Psikoterapi: Uygun hastalara yönelik çeşitli psikoterapi yaklaşımları ile tedaviye katkı sağlanabilmektedir.
Aile Tedavisi: Hastaların aile ve çevre tarafından yalnızlığa itilmesi, tedaviye çok iyi cevap veren hastalarda bile hastalığın alevlenmesine ve cevabın azalmasına yol açabilmektedir. Aile tedavisi, ilaç tedavisine eklendiğinde hastaların tedavi cevabının arttığı, sosyal ilişkiler kurma, var olan becerilerini arttırma ve yeni beceriler geliştirmede daha başarılı oldukları gözlenmiştir.
Psikososyal Beceri Eğitimi: Hastaların karşılaşacakları hastalık ve yaşamla ilgili zorluklarla baş etmeyi öğrenmeleri ve bu becerileri günlük hayatta kullanmaları amaçlanmaktadır. Tedavinin bu aşaması hastanın toplum içinde daha rahat yaşaması ve topluma adaptasyonunu kolaylaştırmaktadır.