EKT NEDİR?
Halk arasında “beyine elektrik uyarımı”, “elektroşok tedavisi” veya “şok tedavisi” denilen elektrokonvülsif terapi (EKT), bir hastaya Psikiyatri ve Anestezi Uzmanları kontrolünde yapılan bir tedavi şeklidir. Beyine uygulanan düşük doz elektrik akımı aracılığıyla hastaya epilepsi (sara) nöbeti geçirtilir. EKT belli psikiyatrik rahatsızlıklar için güvenliği ve etkinliği bilinen bir tedavidir. EKT 1938’den beri birçok ruhsal bozukluğun tedavisi için kullanılmaktadır. İşlem yapılmadan önce hasta genel anestezi altına alınır.
EKT Nasıl Uygulanır?
Anestezi ve psikiyatri uzmanının hazır bulunduğu ve acil servis imkanları sağlanan bir tedavi odasında, hastaya genel anestezi altında uygulanan bir işlemdir. Ardından beynin ön bölgesine kısa süre ve düşük doz elektrik akımı verilir.
EKT Beyne Zarar Verir mi?
EKT’nin beyne zarar verdiğine dair elde bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
Hangi Durumlarda EKT Önerilir?
EKT ilaç yanıtının geç olduğu durumlarda ya da gebelik gibi ilaç kullanılamayan durumlarda tercih edilebilen, oldukça etkili bir tedavi yöntemidir. İntihar riskinin yüksek olduğu, psikotik tablonun ağır olduğu, manik epizodun kontrol altına alınamadığı ya da hızlı yanıt istenen durumlarda, ağır depresif tablolarda, “nöroleptik malign sendrom” denilen medikal tablo ve pek çok ruhsal bozuklukta kullanılabilmektedir. Bu durumlarda EKT en hızlı ve etkili yöntemdir.
Tedavi İçin Kaç Kez EKT Uygulanır?
Etkisi genelde 3. veya 4. seanstan sonra başlamaktadır. Ancak hastadan hastaya ve ruhsal rahatsızlığa göre bu durum değişebilmektedir.
EKT Güvenilir Bir Tedavi midir?
Modern anestezi teknikleri ile günümüzde EKT daha da güvenilir hale gelmiştir. ABD’de yapılan birçok araştırmada 50.000 EKT uygulamasında bir ölüm vakası yaşandığı; bunun da, doğumda anne ölümü sıklığının çok altında bir sıklık olduğu saptanmıştır.
EKT Uygulaması Hasta İçin Acı Verici midir?
Filmlerde görülen EKT sahneleri ya da elektrikli sandalye görüntüleri ile gerçek EKT uygulamasının hiçbir benzer yanı yoktur. EKT ağrılı değildir. İşlem esnasında ve sonrasında hasta acı, ağrı hissetmez.
EKT İyileştirir mi?
EKT uygulanan hastaların %90’ında belirli bir düzelme izlenir. Birçok hasta EKT sonrası aylarca iyilik halini korur. EKT sonrası tedaviye genellikle ilaç kullanımı ile devam edilir. Ancak kimi ruhsal bozukluklarda kuvvetli tedavilere rağmen tamamen iyileşme görülmeyebilir. Bu durumda amaç, mümkün olan en iyi ve hastanın en işlevsel olduğu durumu sağlamaktır.
Hangi Ruhsal Bozukluklarda EKT Uygulanabilir?
EKT’nin en sık uygulandığı rahatsızlık ağır depresyon tablolarıdır. Bu hastalıkta kişi yoğun üzüntü, elem, dikkat kaybı, iştah ve uykuda bozulmalar yaşar, intihar fikri ya da girişimi olabilir. Bu durumu önleyebilmek için EKT uygulanır. Mani ve şizofrenide de EKT uygulanabilir.
EKT’nin Yan Etkileri Nelerdir?
-
EKT uygulaması sonrası uyanırken ilk bir saat içinde hasta giderek hafifleyen bir şaşkınlık, çevresini tanıyamama durumu yaşayabilir.
-
İlk birkaç gün ya da hafta olayların ayrıntılarını, tarihleri, telefon numaralarını hatırlamakta hafif zorluk yaşayabilir. Ancak bu durum aylar içinde hafifleyerek ortadan kalkar. EKT’nin etkisi unutkanlık yaşanmasından bağımsızdır.
-
EKT bir hafıza silme tekniği değildir.
-
İşlem sonrası bazı bireylerde kas ağrısı ya da halsizlik, yorgunluk olabilmektedir, ancak bu durumlar ağrı kesiciler ile kontrol altına alınabilmektedir.
-
EKT sonrası izlenen bellek kusurları genellikle geçicidir ve birkaç gün içerisinde normale döner, çok nadiren uzun sürebilir ve bu durumda bile bir yıl içinde tamamen ortadan kalkar.
-
EKT öğrenme becerisini azaltmaz, aksine depresyonun ortadan kalkması ile öğrenmeyi daha da kolaylaştırır. Ancak bazı hastalarda uygulamadan hemen önceki kişisel anıların tekrar hatırlanması birkaç gün veya haftayı bulabilir.