Alkol Bağımlılığı Nedir?
Sosyal İçicilik: Alkolün en sık tüketilme biçimi “sosyal içicilik” olarak adlandırılan kullanımdır. Sosyal içicilik, kişinin alkolü sınırlı miktarda ve aralıklı olarak tükettiği, alkol kullanımı ile ilgili sosyal veya fiziksel bir sağlık sorunu yaşamadığı anlamına gelir.
Zararlı Kullanım: İkinci en sık görülen tüketim “zararlı kullanım” denilen türdür. Bu kişiler, örneğin; alkol tüketimi nedeni ile ertesi gün işe geç kalır veya gidemez, işlerini ve sorumluluklarını yerine getirememeye başlar, tehlikeli olduğunu bile bile yineleyici şekilde alkollü araba kullanır, sarhoşluk nedeni ile başı derde girer, alkolsüzken yapamayacağı davranışlarda bulunur, aile ilişkilerinde ve arkadaş grubunda sorunlar yaşamaya başlar.
Bağımlılık: Eğer kişinin kullandığı alkol miktarı giderek kendisine yetmez ve aynı etkiyi sağlayamaz hale gelirse buna tıpta “tolerans” adı verilir ve alkol bağımlılığının en önemli ölçütlerinden birisidir. Kişi kullandığı alkol miktarını giderek artırır ancak bu yeterli etkiyi sağlamadığı için her gün daha fazla alkol alınır ama maalesef bu kısır döngüden çıkmak artık pek kolay değildir. Kişi hayatını alkol tüketimi üzerine planlamaya başlar; işine gitmez, ekonomik kayıplar, aile içi ilişkilerde onarılamayacak düzeyde sorunlar, kırgınlıklar ve kopmalar yaşanmaya başlar.
Kişi alkolden uzaklaşmamak için alkolle sorunu olduğunu kabul etmek istemez. O’na göre istediği zaman alkolü bırakabilecektir. Alkol alınmadığı zamanlarda, özellikle sabahları kalkınca, terleme, titreme, yoğun sıkıntı hali, ishal, hayal görme gibi belirtilerin bulunduğu “alkol yoksunluğu” sendromu yaşanmaya başlanabilir. Alkol bağımlısı birey giderek daha da yalnızlaşır, sosyal ilişkileri ve ekonomik durumu da bozulur. Alkol bağımlısı kişi, alkolün kendisine ve sosyal ilişkilerine zararlı olduğunu bildiği halde içmekten kendini alamayan kişidir.
Belirtileri Nelerdir?
-
Kişinin eskiden kullandığı, alışkın olduğu alkol miktarı ile aynı hissi ve etkiyi sağlayamaması (tolerans)
-
Kişinin kullandığı alkolün miktarını azaltması ya da alkolü bırakması sonucunda yoksunluk belirtisi denilen, bir takım ruhsal ve bedensel sıkıntılar içerisine girmesi ve yoksunluk belirtisi hisseden kullanıcının alkol tüketimi ile rahatlama hissetmesi
-
Alkolün kişi tarafından almayı tasarladığı miktardan fazla miktarda ve sürede kullanılması
-
Alkol sağlamak, alkol kullanmak ya da alkolün etkilerinden kurtulmak için çok fazla zaman ve para harcanması
-
Alkol kullanımı yüzünden önemli toplumsal, mesleki etkinliklerin ya da boş zamanları değerlendirme etkinliklerinin azaltılması ya da bırakılması
-
Alkol kullanımını bırakmak ya da denetim altına almak için başarısız girişimlerin varlığı
-
Alkolden zarar gördüğü bilinmesine rağmen alkol alımına devam etmesi
Yol Açtığı Sorunlar Nelerdir?
Alkol bağımlılığının sosyal ve psikolojik etkilerinin yanı sıra fiziksel hasarları da vardır. Uzun süreli ve yoğun tüketim;
-
Karaciğer yağlanması ve siroz
-
Yemek borusu, gırtlak, mide ve pankreas kanserleri
-
Kolesterol yüksekliği
-
B vitamin eksikliği ve buna bağlı kansızlık
-
Doğru düşünme, karar verme ve hareket etme gibi beynin işlevlerini bozması
-
Uyku bozuklukları, baş ağrısı, göz tahribatı
-
Kalp ve kan dolaşımı hastalıkları
-
Kan pıhtılaşmasını engelleme
-
Artmış hipertansiyon ve beyin kanaması riskleri oluşturur.
Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi için ilk şart, kişinin bu sorunu ile yüzleşmeye hazır olması ve tedaviye istekli ve ayık şekilde gelmesidir. Aile zoru ile tedaviye getirilen alkol bağımlılarında, motivasyon artırıcı görüşmeler ile kişinin tedaviye aktif katılımı sağlanmalıdır. Yatarak tedavi, ileri derecede sağlık sorunları olan ve irade güçlüğü yaşayan ancak alkolden kurtulmak isteyen kişiler için iyi bir alternatif olabilir. Yatarak tedavi sonrası kişinin tekrardan günlük hayatına dönüşünü ve uyumunu kolaylaştıran rehabilitasyon tedavileri, ayıklık süresinin uzaması ve nükslerin azaltılmasında oldukça etkilidir. Tedavide bireysel terapi ya da grup psikoterapisi, çeşitli ilaçlar ve eksik olan vitaminlerin takviyesi, hasta ile birlikte yeni bir yaşam tarzı geliştirilmeye çalışılması gibi yaklaşımlar kullanılır. Ayrıca alkol bağımlılığından kurtulmuş kişilerin birbirlerine destek olabileceği düşüncesi ile kurulmuş olan Adsız Alkolikler Derneği de faydalanabileceği bir oluşumdur.
Rehabilitasyon
Detoksifikasyon süreci tek başına tedavi değildir. Detoksifikasyon aşamasını takiben terapi ve rehabilitasyon sürecinin başlaması ile, iyilik süreci uzatılarak, tam bir iyileşme hedeflenmektedir. Sadece arınma, alkolün vücuttan temizlenme sürecidir ve tedavinin sadece başlangıcıdır. Arınmadan sonra kişinin kendisini tanıması, alkol kullanma davranışı ile başa çıkma becerilerini öğrenmesi, alkol kullanma nedenlerinin üstesinden gelmesi, tekrar başlamaması için neler yapması gerektiğini öğrenmesi, alkol kullanımından önce sürdürdüğü günlük yaşam işlevselliğini geri kazanması gerekir.
Alkol bağımlılığı tedavisi bir klinikte başlar, ama hayatın içinde devam eder. Bu yüzden klinik harici hayatın yeniden yapılandırılması için verilen desteğin etkililiği, tedavi başarısını büyük ölçüde artırmaktadır.
Rehabilitasyon sürecinde, kişinin alkolün yerine geçebilecek bir alana yönlendirilmesine gayret edilmektedir. Ne gibi davranışlar geliştirilebileceği tespit edilerek uzman denetiminde rehabilitasyon ve sosyalleşme sağlanmaktadır. Bireysel psikoterapi, aile terapisi, grup psikoterapisi, sosyal terapiler, uğraş terapileri, sanat terapisi, sosyal beceriler ve bağımsız yaşam geliştirme programları özel yapılandırılmış ortamlarda uzman eşliğinde uygulanmaktadır.